Sekspartij

Door: Ewout Klei

Het Gereformeerd Politiek Verbond maakte tijdens de verkiezingscampagne van 1994 veel gebruik van de schaakmetafoor. De kleine partij vatte het politieke spel op als een denksport en zag zichzelf als een kleine maar krachtige pion op het politieke schaakbord. Door zich als pion te presenteren plaatste de partij zichzelf echter meteen in de marge, en mede hierdoor won het GPV er geen zetel extra bij. De schaakmetafoor werd bovendien niet door iedereen begrepen. Volgens een apocrief verhaal liep een kind rond in een levensgrote GPV-pion door het Utrechtse winkelcentrum Hoog Catharijne, zonder dat buitenstaander door hadden wat hier nou precies mee werd bedoeld. Zelfs Remi in Alleen op de wereld had zich nooit zo eenzaam gevoeld.
De schaakmetafoor is dus niet zo succesvol. Als journalisten het over politiek schrijven, maken ze dikwijls gebruik van de voetbalmetafoor, want net als politiek is voetbal oorlog. Politici scoren (al dan niet in eigen doel), staan soms buitenspel en maken soms een grove overtreding (met een gele of rode kaart tot gevolg). Verder is een partijcongres een bijeenkomst van de fans van de club (met sjaaltjes, grote televisieschermen en voldoende alcohol) en de speech van partijleider op dit evenement wordt een thuiswedstrijd genoemd.
Een andere metafoor, die eigenlijk zelden wordt gebruikt, is de seksmetafoor. Nederland is namelijk geen vrijgevochten land, maar eigenlijk zijn we nog steeds heel preuts. De Vrije Seks Partij (afgekort VSP, niet te verwarren met het nieuwste boek van Leon de Winter, dat heet VSV) slaagde er niet in, om in de Kamer en zelfs niet in de gemeenteraad van Amsterdam te komen. Over deze partij schreef journalist Roelof Bouwman vandaag in HP de Tijd:

‘Gratis pillen en condooms voor het volk’, ‘pornografie vrij’, ‘vrije seks voor gevangenen’ en ‘meer nudistenkampen’: zomaar wat hoogtepunten (niet dubbelzinnig bedoeld) uit het partijprogramma van de Vrije Seks Partij. Het project werd gesponsord door pornopionier Peter Muller, die zo extra publiciteit probeerde te genereren voor zijn blotemeidenblad Candy. Toen ‘zelfs’ Amsterdam bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1970 niets in de VSP bleek te zien, viel het doek. Hans Hofman, destijds lijsttrekker (niet dubbelzinnig bedoeld), zou later bekendheid krijgen als persfotograaf.

De poging van de VSP om zich te nestelen was dus onvruchtbaar gebleken. Een heroprichting van deze partij is mogelijk, maar door vaker seksmetaforen te gebruiken, kunnen we de erfenis van de VSP misschien beter hoog houden. Inspiratie is volop aanwezig: als de ene partij de andere partij laat vallen als coalitiepartner, is dat straks vreemdgaan. Als politici in interviews opeens positief zijn over een andere partij noemen we dat baltsgedrag, en als het verkiezingsprogramma er pico bello uitziet, dan schrijven we: hier kunnen andere partijen nog een puntje aan zuigen. Het gebruik van seksmetaforen maakt politiek spannender. Nieuwe groepen worden zo ook bij het spel betrokken.
Er kleeft echter wel één groot risico aan. Door de seksualisering van de politiek, kan de seksualiteit gepolitiseerd worden. Toen de Italiaanse politieke filosoof Nicóllo Machiavelli sprak over virtu (deugd en wilskracht, door Machiavelli geassocieerd met mannelijkheid) die fortuna (voorspoed en welvaart, door Machiavelli geassocieerd met vrouwelijkheid) moest bedwingen, bedoelde hij niet alleen dat krachtdadig politiek handelen de enige sleutel was tot succes, maar ook dat de man de vrouw moest onderwerpen, omdat de vrouw dat in zijn verbeelding eigenlijk graag wilde. Het feminisme was duidelijk nog niet uitgevonden in die tijd. De double entendre van woorden kan ook vice versa werken. Een vrijpartij wordt een stuk minder gezellig, als je opeens moet denken aan een politieke partij, in het ergste geval aan de Partij voor de Vrijheid van Geert Wilders.
Ten slotte, mocht de seksmetafoor om bovenstaande tegenwerpingen of om andere redenen volgens u toch te ver gaan, dan kunnen we als alternatief ook de piratenmetafoor gebruiken. Als een politicus geen goede visie heeft dan zeggen we: ‘Hij heeft een lapje voor zijn oog’. Backbenchers heten voortaan papegaaien en politieke issues zoals ‘islam’ of ‘Europa’ kun je enteren.

Argh!