Het Oslo-syndroom: Verliefd op Anders Breivik

april 20, 2012
Door: Ewout Klei

Liefde kom je soms op de meest vreemde plekken tegen. De Nederlandse journaliste Joanie de Rijke werd in 2008 zes dagen gegijzeld door de Taliban. Ze werd door deze stoere strijders meerdere malen verkracht. Ze legde haar Afghaanse indrukken dubbelzinnig vast in het boek In handen van de Taliban.

Volgens Geert Wilders was dit boek hét symbool van het morele verval van de westerse beschaving. De Rijke toonde sympathie voor haar verkrachtende ontvoerders en zou daarom lijden aan het Stockholm-syndroom. Volgens Wilders lijden de voorstanders van de multiculturele samenleving aan dit syndroom, omdat ze sympathiseren met de islam die de westerse wereld probeert te veroveren. Ze stemmen hun beeld van de werkelijkheid af op de ander, in wiens macht ze verkeren. De Rijke wilde een debat en antwoordde dat Wilders politiek bedreef over haar rug. De PVV-leider ging niet op dit verzoek in.

De visie van Wilders op dit punt wordt onderschreven door Anders Breivik, de Noorse massamoordenaar. Breivik verzette zich tegen de islamisering, maar koos niet moslims maar (jonge) socialisten als doelwit voor zijn aanslag uit. Niet de moslimfundamentalist maar de sinistere (Latijn voor links) socialist roept bij het joods-christelijke verzet kennelijk de meeste walging op.

Mannen met macht hebben op sommige vrouwen een zekere aantrekkingskracht. Niet alleen de Taliban erotiseert, maar ook mannen als Josef Fritzl en Joran van der Sloot. Fritzl kreeg brieven van vrouwen, die hem zeiden te begrijpen. Fritzl zou zijn dochter hebben verkracht, om haar de vreugde van het moederschap te doen laten kennen. Ook Van der Sloot heeft sinds zijn verblijf in de Peruaanse gevangenis veel huwelijksaanzoeken gehad. In tegenstelling tot Joanie de Rijke zijn deze vrouwen nooit in handen gevallen van een gijzelaar. Hun verlangen blijft onbeantwoord.

Aan deze gevallen moest ik opeens denken, toen ik las over een Duitse vrouw die Noorwegen is uitgezet. De jonge dame in kwestie was een openlijke Breivik-fan, een zelfverklaarde vriendin van Anders zelfs, en had geprobeerd om in de rechtszaal te komen. Ik weet niet of er voor dit fenomeen al een naam bestaat, maar anders is het Oslo-syndroom wellicht een aardige vondst.

Ten slotte moest ik ook denken aan Els Michielsen, die in 2006 een PVV-meeuw op haar linkerbovenarm heeft getatoeëerd omdat Wilders kennelijk een onuitwisbare indruk op haar heeft gemaakt. Is dit misschien een gevalletje van Oslo-syndroom light?

Insane troll logic

Één van mijn favoriete websites, naast Joop en enkele krantensites, is TVtropes.org. Deze website zou je het beste kunnen omschrijven als een humoristische Wikipedia voor filmfans. Net zoals literatuur en muziek hebben films, televisieseries en nieuwe media ook steeds meer hun eigen regels, symbolen en thema’s, die voor de literatuur- en communicatiewetenschappen steeds belangrijker zullen worden.
Een interessant lemma is bijvoorbeeld die over Leeroy Jenkins. Deze nieuwe speler van de World of Warcraft, het bekende online fantasyspel dat wereldwijd wordt gespeeld, stortte zich zonder nadenken op de vijand en bracht daarmee zijn hele team in gevaar. Leeroy Jenkins staat symbool voor typetjes in films en Tv-series die bij de good guys horen (of denken te hroen), maar door hun roekeloze gedrag alles in het honderd sturen. Dit type mens komt in de geschiedenis natuurlijk ook voor, denk bijvoorbeeld aan Marinus van der Lubbe die dacht dat hij met het in de brand steken van de Rijksdag het wereldcommunisme een goede dienst had bewezen, maar in plaats daarvan de nazi’s een excuus gaf om de rechtsstaat af te schaffen en ‘staatsgevaarlijke activiteiten’ keihard aan te pakken.
Nauw hiermee samen hangt het lemma Insane troll logic. Een troll is een deelnemer aan een online forum die met zijn bijdragen alleen maar wil provoceren, andere mensen tegen zich in het harnas jagen, en niet als doel heeft de discussie een stapje verder te brengen. TVtropes omschrijft ‘Insane troll logic’ als volgt:

“ the kind of logic that just can't be argued with because it's so demented, so lost in its own insanity, that any attempts to correct it would be met with more gibberish.”

Insane troll logic is niet logisch, maar gaat in tegen elke vorm van rationeel redeneren. Je kunt er maar beter niet over in discussie gaan, omdat je dan in een moeras belandt waar je niet meer uitkomt. Sommige troll-logica is onschuldig en/of humoristisch bedoeld, zoals de redenering: “God is liefde. Liefde is blind. Stevie Wonder is God.” Er zijn helaas ook minder onschuldige, serieus bedoelde vormen troll-logica. Vaak zijn dit ook complottheorieën. Anders Breivik is bijvoorbeeld zeer bedreven in het maken van troll-redeneringen. Kort (door mij) samengevat, komt het bij hem hier op neer:

“Europa wordt bedreigd door de islam. Linkse partijen zien de islam niet als een bedreiging. Linkse partijen verraden het land. Landverraders moeten de doodstraf krijgen. De jeugd heeft de toekomst. Op het eiland Utoya houdt de jongerenorganisatie van de grootste linkse partij van het land een zomerkamp. Het is een dappere daad van verzet tegen de islam, als ik jonge socialisten doodschiet.”

Mohammed Merah, de Fransman die de afgelopen week enkele joodse kinderen vermoordde, heeft zich ook laten leiden door insane troll logic:

“Het Israëlische leger doodt onschuldige Palestijnse kinderen. Israël is hier moreel verantwoordelijk voor. In Israël wonen de joden. In Frankrijk wonen ook joden. Door joodse kinderen in Frankrijk te vermoorden, laat ik Israël zien dat het vermoorden van Palestijnse kinderen verkeerd is.”

Ik vrees dat het niet helpt, maar je zou bijna willen, dat de kunst van het zuiver redeneren en argumenteren verplichte kost wordt op alle scholen.